หน่วยวัดทางไฟฟ้าและค่าปริมาณพื้นฐานที่ช่างไฟควรรู้

หน่วยวัดปริมาณค่าทางวิทยาศาสตร์ จะเริ่มต้นจาก “SI base units” หรือ “หน่วยฐานเอสไอ” ซึ่งเป็นระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศ (International system of units) กำหนดไว้เป็นพื้นฐาน สำหรับการวัดค่าปริมาณทางฟิสิกส์ ประกอบไปด้วย ปริมาณฐาน และหน่วยฐาน ซึ่งจะมีฐานการวัดอยู่ 7 หน่วยวัด

หน่วยวัดค่าปริมาณพื้นฐาน

1. ความยาว (Length)

มีหน่วยเป็น: เมตร
สัญลักษณ์หน่วย: m

2. มวล (Mass)

มีหน่วยเป็น: กิโลกรัม
สัญลักษณ์หน่วย: kg

3. เวลา (Time)

มีหน่วยเป็น: วินาที
สัญลักษณ์หน่วย: s

4. กระแสไฟฟ้า (Electric current)

มีหน่วยเป็น: แอมแปร์
สัญลักษณ์หน่วย: A

5. อุณหภูมิ (Temperature)

มีหน่วยเป็น: เคลวิน
สัญลักษณ์หน่วย: K

6. ปริมาณสาร (Amount of substance)

มีหน่วยเป็น: โมล
สัญลักษณ์หน่วย: mol

7. ความเข้มการส่องสว่าง (Luminous intensity)

มีหน่วยเป็น: แคนเดลา
สัญลักษณ์หน่วย: candela, cd

ทั้งนี้ค่าปริมาณอนุพันธ์จะเกิดจากการคูณ หรือการหารของหน่วยฐานเอสไอ เพื่อใช้ในเรื่องการวัดและการแสดงปริมาณค่าต่าง ๆ ตามหลักการทางวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะสมการทางฟิสิกส์ โดยหน่วยใหม่ที่เกิดขึ้นนั้นจะเรียกว่า “หน่วยอนุพันธ์” (Derived units) ซึ่งสามารถมีได้มากมายไม่จำกัด ในส่วนของค่าปริมาณหน่วยวัดไฟฟ้าอื่น ๆ ที่นอกเหนือจากกระแสไฟฟ้าที่เป็นปริมาณฐาน ก็เกิดจากกระบวนการนี้เช่นกัน

หน่วยวัดทางไฟฟ้า ที่เป็นหน่วยอนุพันธ์

แรงดันไฟฟ้า (Voltage)

มีหน่วยเป็น: โวลต์
สัญลักษณ์หน่วย: V หรือ (kg m² s¯³ A¯¹)

ค่าความต้านทาน (Resistance)

มีหน่วยเป็น: โอห์ม
สัญลักษณ์หน่วย: Ω หรือ (V A¯¹)

กำลังไฟฟ้า (Electric Power)

มีหน่วยเป็น:วัตต์
สัญลักษณ์หน่วย: W หรือ (V A)

พลังงานไฟฟ้า (Electric Energy)

มีหน่วยเป็น: วัตต์ ชั่วโมง
สัญลักษณ์หน่วย: W h หรือ (V A s 3600)

ทั้งนี้ตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ (Capital letters) หรือ พิมพ์เล็ก (Lower letters) จะมีความสำคัญที่ช่างไฟรวมทั้งวิศวกรทุกท่านควรให้ความสำคัญ และระมัดระวังในการเขียนสัญลักษณ์หน่วยวัดไฟฟ้า เพราะในบางกรณีมีคำนำหน้าหน่วย หรือคำอุปสรรค (Prefix) เพื่อใช้ลดตัวเลขศูนย์ที่แสดงในจำนวนที่เป็นตัวเลข เช่น ค่าแรงดันไฟฟ้าปานกลางที่ 24,000 V สามารถเขียนหน่วยวัดทางไฟฟ้าได้เป็น 24 kV โดย k แทนตัวเลข 1,000 หรือค่าพลังงานไฟฟ้า 300 หน่วยหรือยูนิต จะมีที่มาจาก ค่าพลังงานไฟฟ้าเท่ากับ 300 kWh หรือ 300,000 Wh เป็นต้น (k คือคำอุปสรรค แต่ K คือหน่วยพื้นฐาน)

นอกจากหน่วยวัดทางไฟฟ้าแล้ว อุปกรณ์ที่ใช้ในระบบงานไฟฟ้าก็ควรให้ความสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นตู้ไฟ รางครอบสายไฟ หรืออุปกรณ์อื่น ๆ ควรเลือกใช้อุปกรณ์ที่ได้มาตรฐาน ผ่านรองรับในระดับสากล