แรงกดหน้าสัมผัสบัสบาร์ทองแดง สำคัญแค่ไหนในการเชื่อมต่อแผงสวิตช์

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นภดล วิวัชรโกเศศ

ความสำคัญของบัสบาร์ทองแดง

บัสบาร์ทองแดง (Copper Bus Bar) เป็นส่วนประกอบหลักในการประกอบแผงสวิตช์หรือตู้ไฟฟ้าสำหรับบริภัณฑ์ไฟฟ้าระบบแรงต่ำ เนื่องจากบัสบาร์ทองแดงไม่มีส่วนประกอบที่เป็นฉนวน (Bare live part) การนำบัสบาร์ทองแดงไปใช้งานจึงต้องพิจารณาถึงขั้นตอนการประกอบ (Assembly) ได้แก่ การขึ้นรูป การดัดโค้ง และการเชื่อมต่อ ให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดเพื่อความปลอดภัยและความสะดวกในการดูแลรักษา ตลอดจนถนอมแผงสวิตช์หรือตู้ไฟฟ้าให้มีอายุการใช้งานยาวนาน

การติดตั้งบัสบาร์ทองแดง

การติดตั้งบัสบาร์เพื่อการเชื่อมต่อ นอกจากจะต้องออกแบบพื้นที่หน้าสัมผัสการเชื่อมต่อของบัสบาร์ให้มีค่ามากกว่าข้อกำหนดแล้ว แรงกดบนพื้นที่หน้าสัมผัส (Contact pressure) ระหว่างบัสบาร์ก็สำคัญเช่นกัน กล่าวคือ การประกอบบัสบาร์เพื่อการต่อขยายจะใช้วิธีการเจาะรู แล้วยึดบัสบาร์ระหว่างกันด้วยสกรู นอต และแหวนรองกันคลาย โดยขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของสกรูควรมีขนาดใหญ่กว่าความหนาของบัสบาร์ และค่าแรงบิด (Torque) หรือ ค่าการทอร์กของสกรูต้องมีค่าที่เหมาะสม ไม่เกินกว่าค่าคุณสมบัติความยืดหยุ่นของบัสบาร์ทองแดง (Elasticity of bar) จนเกิดการเสียรูปทรง (Deformation) และส่งผลทำให้พื้นที่หน้าสัมผัสระหว่างบัสบาร์มีค่าลดลง ดังรูปที่ 1 (ก)

แรงกดบนพื้นที่หน้าสัมผัสระหว่างบัสบาร์ทองแดง

เทคนิคหนึ่งในการรักษาแรงกดหน้าสัมผัสระหว่างบัสบาร์ทองแดงให้เหมาะสม และไม่ให้บัสบาร์ทองแดงเสียรูปทรง คือการเพิ่มจำนวนจุดยึดของสกรู นอต และมีการเพิ่มแหวนรองกว้าง (Wide washers) ทั้งด้านหน้าและด้านหลังของบัสบาร์ที่ถูกเจาะรูและยึดระหว่างกัน ดังรูปที่ 1 (ข) และ (ค) เพื่อการกระจายค่าแรงบิดหรือการทอร์กของสกรูที่ดีขึ้น นอกจากนี้ การใช้สีทำเครื่องหมายไว้ที่สกรู นอต และบัสบาร์ เพื่อใช้เป็นจุดสังเกตถึงการคลายตัวของสกรูและนอต ยังทำให้วิศวกรไฟฟ้าและช่างไฟสามารถบำรุงรักษาเชิงป้องกัน (Preventive Maintenance, PM) ให้กับแผงสวิตช์หรือตู้ไฟฟ้าได้ทันท่วงที ทั้งนี้ การคลายตัวของสกรูและนอตที่ประสานหน้าสัมผัสระหว่างบัสบาร์จะส่งผลให้เกิดช่องว่างอากาศของพื้นที่สัมผัสระหว่างบัสบาร์ เมื่อมีกระแสไฟฟ้าปริมาณมากไหลผ่านจะทำให้เกิดความร้อนขึ้นที่บริเวณดังกล่าว และสร้างความเสียหายให้กับแผงสวิตช์ได้

หากวิศวกรไฟฟ้า หรือช่างไฟท่านใดต้องการตู้ไฟฟ้า หรือรางไฟคุณภาพดี ตรงตามมาตรฐาน สามารถดูรายละเอียด หรือสอบถามข้อมูลสินค้าได้ที่ 
KJL LINE Official Account: @KJL.connect