การติดตั้งคาปาซิเตอร์ร่วมกับแผงสวิตช์หลักในระบบแรงต่ำ

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นภดล วิวัชรโกเศศ

การติดตั้งคาปาซิเตอร์ร่วมกับแผงสวิตช์ในระบบแรงต่ำ สำคัญอย่างไร?

เป็นที่ทราบโดยทั่วไปว่า การปรับปรุงค่าตัวประกอบกำลังไฟฟ้าโดยการติดตั้งคาปาซิเตอร์หรือตัวเก็บประจุ (Capacitors) ในระบบแรงต่ำเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพื่อให้ค่าตัวประกอบกำลังไฟฟ้าหรือค่าเพาเวอร์แฟคเตอร์ (Power factor, PF.) ของระบบสูงกว่า 0.85 ส่งผลให้ผู้ใช้ไฟฟ้าสามารถลดค่าไฟในส่วนที่ต้องจ่ายเพิ่มเติมให้กับการไฟฟ้าฯ ที่ 56.07 บาทต่อกิโลวาร์ นอกจากนี้ ผู้ใช้ไฟฟ้ายังสามารถเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ไฟฟ้าในระบบแรงต่ำให้สูงขึ้นได้ โดยเฉพาะค่าความสูญเสียในระบบไฟฟ้าโดยรวมของระบบที่ลดลง (Power losses) 

การออกแบบและติดตั้งคาปาซิเตอร์ให้ทำงานร่วมกับแผงสวิตช์หลักในระบบแรงต่ำ (Main low voltage switchboard, MLVS) จึงเป็นแนวทางหลักของวิศวกรไฟฟ้า และเพื่อแก้ไขค่าเพาเวอร์แฟคเตอร์ของระบบให้สูงขึ้น การติดตั้งคาปาซิเตอร์ร่วมกับแผงสวิตช์หลัก หรือที่เรียกโดยทั่วไปว่า แคบ-แบงค์ (Capacitor bank, Cap-bank) จึงต้องติดตั้งโดยช่างไฟที่ชำนาญงานและเชี่ยวชาญ โดยต้องอ้างอิงและติดตั้งตามคำแนะนำหรือคู่มือติดตั้งจากผู้ผลิตเพื่อความปลอดภัย และทำให้อายุการใช้งานของคาปาซิเตอร์ยาวนานขึ้น

ลักษณะการติดตั้งคาปาซิเตอร์ร่วมกับแผงสวิตช์ในระบบแรงต่ำ 

โดยทั่วไปการติดตั้งคาปาซิเตอร์ (Mounting position) จะนิยมติดตั้งในรูปแบบของแนวตั้ง (Vertical, Upright) แต่มีพิเศษเฉพาะบางรุ่นเท่านั้น ที่สามารถติดตั้งได้ทั้งแนวตั้งและแนวนอน (Vertical and Horizontal) ดังรูปที่ 1 ทั้งนี้ การระบายความร้อนของอุปกรณ์ก็สำคัญเช่นเดียวกัน ตามหลักการที่จะต้องออกแบบให้อากาศภายในเกิดการหมุนเวียนจากด้านล่างไปสู่ด้านบน ซึ่งจะเป็นไปตามหลักการไหลของอากาศโดยที่มวลอากาศร้อนจะเบากว่ามวลอากาศที่เย็น รวมทั้งระยะห่างการติดตั้งระหว่างตัวเก็บประจุด้วยกันและแผ่นกั้นภายในตู้ไฟฟ้า จะต้องเป็นไปตามที่ผู้ผลิตกำหนด โดยเฉพาะต้องมีแผ่นกั้นระหว่างคาปาซิเตอร์และดีจูนรีแอคเตอร์ (Detuned reactors) ดังรูปที่ 2